روز جهانی مبارزه علیه کار کودک؛
رسانه‌ها از کودک کار چه می‌گویند؟
۱۲ ژوئن یکی از روزهای مهم تقویم جهانی برای فعالان حوزه حقوق کودک است. این روز که به نام روز جهانی منع کار کودک نام‌گذاری شده تلاشی‌ست برای افزایش آگاهی و فعالیت در زمینه جلوگیری از کار کودکان. اما در ایران وضع کار کودک درست همچون آمارهای آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و مشخص نیست دقیقا چه تعداد کودک کار در کشور داریم و این تازه درحالی‌ست که افزایش ضریب مهاجرت به ایران در یک دهه گذشته نیز آثار غیرقابل انکاری بر این پرونده گذاشته و باعث ابهام بیشتر در آمارها شده است.
در ایران آمارهای مختلفی در مورد آسیب‌های اجتماعی اعلام می‌شود که عموما تا چند سالی کارایی داشته و در محافل به آن اشاره می‌شود. بنابراین مشکل اول اینجاست که آمار به‌روزی از این مهم به شکل سالیانه و مستمر اعلام نمی‌شود. مشکل دوم به ساختار دولت در مواجهه با این پدیده اجتماعی اختصاص دارد. از آنجایی که بخشی از آسیب‌های اجتماعی توسط نهادهای موازی مدیریت می‌شوند این آمارها اختلافات فاحشی با یکدیگر پیدا می‌کنند. در مورد کودکان کار، وضع از این هم بدتر است به طوری که آمارهای رسمی از وجود ۱۴ هزار کودک کار در کشور خبر می‌دهند اما آمارهای غیررسمی مورد اشاره در برخی از گزارش‌ها-همچون گزارشی که مردادماه سال گذشته خبرگزاری ایسنا منتشر کرد- گواهی بر این مدعاست که در ایران بیش از ۷ میلیون کودک کار حضور دارند که جایی در آمارهای رسمی نیافته‌اند.
روزنامه اعتماد: ۳ ميليون كودك كار در كشور وجود دارد
برخی از آمارها نیز مدعی‌اند ۲ میلیون کودک در ایران به کار مشغول هستند. آماری که خانم سارا رضایی از فعالان حقوق کودک سال گذشته منتشر کرد حاوی یک نکته نگران‌کننده دیگر هم هست؛ میانگین سن کودکان زباله‌گرد در ایران به ۱۲ سال رسیده و این خط قرمز سازمان بین‌المللی کار در حوزه کار کودک است چرا که بر اساس مصوبه این نهاد مرجع جهانی، افراد زیر سن قانونی نباید مشغول به کار باشند.
به عبارت دیگر هر کاری که کودکان انجام می‌دهند، کار کودک ارزیابی نمی‌شود بلکه این اصطلاح عموما برای فعالیت‌هایی تعریف می‌شود که منزلت اجتماعی و دوران کودکی را نادیده انگارد و مضر برای رشد جسمی و ذهنی کودک باشد.
از نظر وضعیت کار کودک، ایران در میان کشورهای جهان نیز در جایگاه نسبتا نامناسبی قرار گرفته است. دو سال قبل یونیسف اعلام کرد که از هر ۱۰ کودک در جهان به طور متوسط یک کودک، کودک کار است. در این رتبه بندی ایران در جایگاه ۴۴ قرار دارد و حتی کشورهایی چون سوریه، فلسطین، ترکیه، عراق، گرجستان و ارمنستان وضعیت بهتری نسبت به ایران را تجربه می‌کنند.
روزنامه هم‌میهن: کودکان کار مافیا نیستند
در تهران به عنوان پایتخت کار کودک، ۲۱ مرکز آموزشی و حمایتی مشغول به فعالیت هستند. تهران از این منظر، دارای یک پهنه‌بندی مناسب است که ماموریت ارائه خدمات به هر کودک کار را بسته به منطقه جغرافیایی اقامت او بر عهده دارد.
به تهران گفتیم «پایتخت کار کودک در ایران»، شاید به این دلیل که ساختار کودکان کار تهران پس از سیل مهاجرت‌ها در دهه اخیر به حدی تغییر یافته که به گفته سازمان بهزیستی در حال حاضر بیش از ۸۵ درصد کودکان کار و خیابانِ شناسایی شده توسط این بخش از دولت، اتباع خارجی بوده‌اند.
همچنان کار کودکان تا قبل از ۶ سالگی در ایران جرم انگاشته می‌شود و مردم در صورت مشاهده می‌توانند با شماره ۱۲۳ اورژانس اجتماعی تماس بگیرند اما واقعیت این است که به دلیل آنکه عموم کودکان کارِ تبعه در ایران بدون شناسنامه هستند، پیگیری و استمرار خدمات رسانی به آنها امکان پذیر نیست.
گزارش روزنامه پیام ما از نشست روز جهانی مبارزه علیه کار کودک
نشست خبری‌ای که انجمن روشنگران فردای کودک (ارفک) دوشنبه ۲۱ خرداد در کتابفروشی کتاب‌راه برگزار کرد، تلاشی‌ست برای یافتن پاسخی برای این سوالات اما نه صرفا از منظر آماری بلکه با توجه به تلاش‌هایی که در طول یک دهه اخیر، سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه خدمات رسانی به کودکان کار داشته‌اند، ارزیابی فعالیت‌های آنها می‌تواند مقدمه‌ای بر شناخت روش‌های آگاه سازی جامعه نسبت به خطرات کار کودک و شیوه‌های پایان دادن به آن باشد.
